مجله مهر - امیر محب ملکی: زمانی قرار بود که پول نفت سر سفره‌ها بیاید اما امروز دوغ و آب که در سبد غذایی اکثر خانواده‎‌ها پیدا می‌شود، از نفت بسیار گران‌تر است. حالا اگر به فروشگاه مواد غذایی محله خود سر بزنید و یک بطری دوغ یا آب معدنی بخرید، انگار سه بطری نفت را به خانه خود می‌برید.

هرچند با ارزان‌ شدن قیمت نفت در بازار جهانی باعث ارزشمندتر شدن دوغ یا آب شده است اما همین موضوع را می‌توان به بحران جهانی آب هم متصل کرد و آن را آغازی بر رقابت قیمت نفت و آب در عرصه بین‌المللی برشمرد.

یک بشکه دوغ معادل ۳ بشکه نفت

«کروزن» کلمه‌ای است که شاید تا به امروز آن را نشنیده باشید اما نام علمی «نفت سفید» است؛ ماده‌ای که در گذشته کاربرد گسترده‌ای به عنوان سوخت وسایل گرمایشی و پخت و پز داشت اما حالا جایش را به گاز شهری و گاز مایع داده است.

در اصطلاح عامیانه و پس از گرانی‌های گذشته برخی چیزها را می‌شد به نفت تشبیه کرد، مثلا ماست، دوغ یا شیر را نفت سفید نامید اما امروز معادله کاملا برعکس شده زیرا قیمت یک بشکه دوغ یا یک بطری آب معدنی از یک بشکه یا یک قوطی نفت گرا‌نتر است.

قیمت امروز نفت، بشکه‌ای حدود ۳۰ دلار است، بشکه‌ای که حدودا ۱۶۰ لیتر گنجایش دارد. حالا با در نظر گرفتن قیمت دلار که حدود ۳۶۰۰ است، هر بشکه ۱۰۸ هزار تومان می‌شود، یعنی هر لیتر ۶۷۵ تومان و یک بطری ۱.۵ لیتری آن ارزشی حدودا معادل ۱۰۱۵ تومان است.

در فروشگاه محصولات غذایی برای بطری ۱.۵ لیتری دوغ باید حدود ۲۵۰۰ تومان پرداخت کرد یعنی چیزی حدود ۲.۵ برابر قیمت یک بطری نفت یک و نیم لیتری. در این شرایط می‌توان گفت دوغ لیتری ۱۶۷۰ تومان است و یک بشکه ۱۶۰ لیتری آن را می‌توان حدود ۲۶۷ هزار تومان است.

البته قیمت آب در بازار هم بسیار تغییر است زیرا یک بطری ۱.۵ لیتری آب معدنی از ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ تومن فروخته می‌شود. در بدترین شرایط، یک لیتر آب از یک نفت بیشتر می‌شود که این موضوع را می‌توان آغاز روزهای رقابت این دو ماده زیر زمینی برشمرد.

نفت مقابل بحران آب بازنده می‌شود

کارشناسان می‌گویند در سال ۱۴۰۰ سرانه آب به کمتر از ۱۴۰۰ مترمکعب برای هر فرد می‌رسد و این به معنی ورود به بحران آبی است. طبق آمارهای رسمی و به اعتقاد کارشناسان، ایران درآستانه بحران آب به سر می‌برد و طی سال‌های آینده تامین آب به یکی از بزرگترین چالش‌های کشور دربسیاری از استان‌ها، شهرها و مناطق تبدیل خواهد شد.

ایران از نظر جغرافیایی در بخش نیمه خشک و خشک جهان قرارگرفته و میانگین بارش در سراسر محدود جغرافیایی آن حدود ۲۵۰ میلیمتر است، درحالیکه میانگین جهانی حدود ۸۵۰ میلیمتر است که بیش از ۳ برابر میزان بارش در ایران است.

در چنین شرایطی افزایش قیمت آب، در سال‌های آینده هم می‌تواند امری بدیهی باشد و شاید با پایان یافتن روزهای تلخ فروش نفت ایران در بازار جهانی و افزایش قیمت آن، باز هم شاهد بیشتر بودن رقم فروش یک بطری آب نسبت به یک بطری نفت بود!